ทำอย่างไร เมื่อลูก "ไม่กล้าทำอะไรด้วยตัวเอง"

การที่เด็กจะ “เติบโต” ได้อย่าง “มีประสิทธิภาพ” ต้องอาศัยการฝึกทักษะหรือความสามารถในหลายด้าน ซึ่งหนึ่งในสิ่งที่สำคัญคือ “ความเป็นผู้นำ” หรือการมีภาวะผู้นำ (Leadership characteristics)

เป็นความสามารถในการคิด วางแผน และโน้มน้าวให้ผู้อื่นทำตามหรือให้ความร่วมมือในการทำงาน ถึงแม้ว่าความสามารถในด้านนี้จะเป็นสิ่งสำคัญ แต่ก็ยังมีเด็กหลายคนที่ยังไม่ค่อยมีความสามารถในด้านนี้มากนัก แต่ไม่ต้องกังวลไป เพราะสิ่งนี้เป็นเรื่องปกติที่เด็กแต่ละคนจะมี “ความเป็นผู้นำ” ที่มากน้อยแตกต่างกันไป ตามระบบความคิด และลักษณะนิสัย ของเด็กแต่ละคน เด็กบางคนอาจไม่มีความเป็นผู้นำมากนัก แต่เขาก็มีความสามารถในด้านอื่นที่โดดเด่นไม่แพ้กัน แต่หากคุณพ่อคุณแม่ต้องการเพิ่มความสามารถในด้านการเป็นผู้นำให้กับลูก สิ่งนี้ก็สามารถฝึกฝนได้ ซึ่งเด็กที่มีภาวะผู้นำ จะมีคุณลักษณะในด้านต่าง ๆ ดังนี้

1. ด้านการเข้าใจตนเอง
เป็นการ “ควบคุมการทำงาน” ของตนเองให้สำเร็จ “ตามเป้าหมาย” ที่ตั้งไว้ ซึ่งพ่อแม่สามารถช่วยส่งเสริมได้ เช่น การมอบหมายงานบ้านให้เด็ก เพื่อให้เด็กรู้ถึงบทบาทหน้าที่ของตนเองที่ต้องทำ และยังควรให้แรงเสริมทางบวกกับเด็กด้วย เช่น การชื่นชมหรือให้รางวัล เพื่อให้เด็กเกิดความภาคภูมิใจและเชื่อมั่นในความสามารถของตนเอง

2. ด้านการใช้ความคิด
เป็นการ “วางแผนการทำงาน” และตัดสินใจ “แก้ไขปัญหา” ได้อย่างเหมาะสม ซึ่งพ่อแม่สามารถช่วยส่งเสริมได้ เช่น ให้เด็กเสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาของตนเองที่พบเจอในแต่ละวัน โดยชวนให้เด็กพูดถึงปัญหาที่พบว่าคืออะไร และมีวิธีแก้ไขอย่างไรบ้าง ซึ่งควรเป็นวิธีที่เด็กสามารถทำได้และมีความปลอดภัยต่อตนเองและผู้อื่น

3. ด้านการสร้างสัมพันธ์กับผู้อื่น
เป็นการ “ติดต่อสื่อสาร” กับผู้อื่นอย่างเข้าใจ และ “มีความเห็นอกเห็นใจ” ผู้อื่น ซึ่งพ่อแม่สามารถช่วยส่งเสริมได้ เช่น การเป็นตัวอย่างที่ดี เพื่อสอนเรื่องการมีน้ำใจให้ความช่วยเหลือและให้กำลังใจแก่ผู้อื่น รวมทั้งฝึกฝนให้เด็กรับฟังและตอบคำถามด้วยความตั้งใจ และพูดอธิบายถึงเรื่องราวต่าง ๆ ให้ผู้อื่นฟังอย่างเข้าใจ

4. ด้านการทำงานร่วมกัน
เป็นการ “ขอและให้ความร่วมมือ” กับผู้อื่น เพื่อสามารถ “ทำงานร่วมกัน” ได้อย่างราบรื่น ซึ่งพ่อแม่สามารถช่วยส่งเสริมได้ เช่น ให้เด็กช่วยทำงานตามความสามารถ ฝึกให้เด็กขอความช่วยเหลือจากผู้อื่นในสถานการณ์ที่เป็นอันตราย รวมทั้งพาไปเล่นกับเพื่อนใหม่ เพื่อส่งเสริมการปรับตัว และเป็นทั้งผู้นำและผู้ตามในการทำกิจกรรมกลุ่ม

เพราะฉะนั้นความเป็นผู้นำ สามารถฝึกได้เพียงเข้าใจในสิ่งที่ลูกเป็น และส่งเสริมให้กับลูกอย่างถูกจุด
เขาก็จะสามารถเติบโตได้อย่างประสบความสำเร็จและมีความสุขได้ในอนาคต… “เพราะเด็กแต่ละคน มีความสามารถเฉพาะตัวที่แตกต่างกัน”


ที่มา
https://www.iriss.org.uk/.../esss.../distributed-leadership